Mavi İşıq nədir? Ekran işığı zərərləri nədir?

Mavi işıq haqqında məlumatlar

Texnologiyanın inkişafı ilə planşetlər, kompüterlər və telefonlar həyatımızda adi elementlərə çevrildi; Və təbii ki, mavi işıq. Gün ərzində fərqinə varmadan saatlarla mavi işığa məruz qalırıq və bir çoxumuz mavi işığın zərərlərini bilmədiyimiz üçün lazımi tədbir görə bilmirik. Bəs mavi işıq nədir və özümüzü mavi işığın zərərlərindən necə qoruyaq?

Mavi İşıq nədir?

Ekran işığı kimi də tanınan mavi işıq, 380 ilə 500 nanometr diapazonunda titrəyən və görünən işıq spektrinin ən qısa dalğa uzunluğuna və ən yüksək enerjisinə malik işığın adıdır.

Faydalı Mavi İşıq

Hər zaman onun zərərlərini bilsək də, əslində biri zərərli, digəri faydalı olan mavi işığın 2 fərqli növü var. Faydalı mavi işıq əslində Günəşdən gələn işıq dalğalarında tapılır və gün ərzində melatonin səviyyələrini tarazlaşdırır. Bu sayədə həm yuxu-oyanma dövrü daha sağlam olur, həm də gün ərzində diqqət pozğunluqları azalır.

Zərərli Mavi İşıq

Zərərli mavi işıq isə texnoloji cihaz ekranlarından yayılan süni işıqdır və ekranda dalğa uzunluğu çox qısa olduğundan enerji səviyyəsi çox yüksəkdir. Zənn edilənin əksinə olaraq, onun təkcə gözlərimizə deyil, həm də bədənin ümumi bioloji tarazlığına çoxlu zərərləri var.

Mavi İşığın zərərləri

Ekran işığı olaraq da bilinən bu işığın gözlərə və bədənə olan zərərlərini belə sıralaya bilərik:

Görünən mavi işığın demək olar ki, hamısı buynuz qişadan keçərək retinaya çatır. Torlu qişa məruz qaldığı yüksək enerjili işıqdan mənfi təsirlənir.
Sarı ləkə və göz xərçəngi xəstəliklərinə səbəb olur.
İrəli yaşda katarakt riskini artırır.
Gözün ön və arxa diametrini artırdığı üçün miyopi riski yaradır. Xüsusilə gənc yaşda mavi işığa məruz qalan uşaqlarda yetkinlik dövründə eynək və hətta əməliyyat tələb edən göz xəstəlikləri ola bilər.
Qaranlıqda ifraz olunan melatonin hormonu ekranlardan yayılan mavi işıq sayəsində sıxılır. Melatoninin basdırılması səbəbindən ağır yuxu problemləri, yuxusuzluq və stress pozğunluqları baş verə bilər.
Ekran işığına çox məruz qalmadığımızı düşünsək belə, yuxu tərzimizdən tutmuş ümumi əhvalımıza qədər bir çox fərqli mövzuda həyatımıza mənfi təsir göstərir. Həm qısa, həm də uzunmüddətli problemlərdən qaçmağın yeganə yolu ekran vaxtımızı azaltmaq və mavi işığın zərərli təsirlərinə qarşı tədbir görməkdir.
Mavi işıq göz xərçənginə qədər ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olur.

Mavi İşıqdan qaçmağın yolları

İlk növbədə qeyd etmək istərdik ki, mavi işığın birbaşa qarşısını almaq üçün heç bir yol yoxdur. Bununla belə, texnoloji qurğular mavi işıq filtrlərinə malikdir və müəyyən qorunma təmin edir. Aşağıda sadalanan mavi işığın qarşısını almaq və mavi işığın zərərli təsirlərini minimuma endirmək yollarını da sınaya bilərik.

Mavi işığın qarşısını almağın yolları:

Ekran qarşısında keçirdiyiniz vaxtı qısaldın!

Bu mavi işıqdan qorunmaq üçün ən vacib qaydadır. Cib telefonu və ya kompüter qarşısında keçirdiyimiz vaxtı minimuma endirmək bizi mavi işığın təsirindən qoruyacaq.

Mavi işıq filtrlərinizi aktivləşdirin.

İndi bütün texnoloji cihazlarda mavi işıq filtri var. Bu filtr sayəsində mavi işıqdan tamamilə xilas ola bilməsək də, onun təsirlərini yüngülləşdirə bilərik. Bu filtr xüsusilə uşaqlar üçün açıq olan cihazlarda aktivləşdirilməlidir.

Mavi işıq filtrləri olan eynəklərdən istifadə edin.

Ekran işıqlarının vücudumuza zərərləri kəşf olunduğu üçün mavi işığın zərərini minimuma endirmək üçün bir çox fərqli sahədə araşdırmalara başlanıldı; bunlardan biri optikadır. İndi mavi işığı süzgəcdən keçirən və birbaşa retinaya çatmasının qarşısını alan eynəklər var. Stolüstü işlərdə çalışan hər kəsə bu eynəkləri almağı tövsiyə edirik.

Floresan və LED işıqlardan uzaq durun!

Floresan lampalar, xüsusilə təmin etdikləri elektrik qənaətinə görə gündəlik həyatda çox yaygındır. Halbuki, yaydıqları mavi işığın zərərləri təmin etdikləri qənaətdən daha çoxdur. Buna görə də evinizdə flüoresan lampalar yerinə sarı işıqlara üstünlük vermənizi tövsiyə edirik. Siz həmçinin LED-lərlə işıqlandırılan yerlərdə sərf etdiyiniz vaxtı da azalda bilərsiniz.

Fokuslanma məşqləri edin.

Mavi işığın gözlərinizə verdiyi zərəri azaltmaq üçün 20-20-20 qaydasını tətbiq edə bilərsiniz. Yəni texnoloji cihazların qarşısında keçirdiyiniz hər 20 dəqiqədən sonra 20 saniyə ərzində 20 metr uzaqlıqdakı obyektə diqqət yetirin. Şam meditasiyası kimi tanınan Trataka Meditasiyası bu mövzuda sizə çox kömək edəcək.

Təəssüf ki, mavi işıqdan qaçmaq asan deyil, çünki iş yerlərimiz, məktəblərimiz, hətta küçələrimiz texnoloji cihazlarla təchiz olunub.

Tez-tez soruşulan suallar

Mavi işıq yayan cihazlar hansılardır?

Təəssüf ki, LED-ləri olan bütün cihazlar zərərli mavi işıq saçır. Məsələn, kompüter, cib telefonu, planşet və hətta flüoresan lampalar.

Mavi işıq baş ağrısına səbəb olurmu?

Bəli. Mavi işıq göz xərçəngi kimi ciddi xəstəliklərlə yanaşı baş ağrısı, çiyin ağrısı, stress və yuxusuzluq kimi qısa müddətli problemlərə də səbəb ola bilər.

Mavi işıq filtrləri tam qoruma təmin edirmi?

Təəssüf ki xeyir! Kompüterlərdə və telefonlarda mavi işıq filtrləri yalnız mavi işığın sarı işığa olan nisbətini balanslaşdırır; buna baxmayaraq, az da olsa mavi işığa məruz qalmağa davam edirik.